Jagody acai to owoce euterpy warzywnej (Euterpe oleracea), palmy występującej na terenach tropikalnych w Ameryce Południowej. Ich zdrowotne działanie zostało odkryte już w XIX wieku przez plemiona amazońskie, które stosują je do dziś przy biegunce, krwotokach i leczeniu wrzodów żołądka. Mieszkańcy Peru wykorzystują zaś zmiażdżone nasiona w celu zwalczenia gorączki. Przede wszystkim jednak miąższ jagód stanowi podstawę diety mieszkańców plemion amazońskich. 

Co sprawia, że jagody acai cieszą się taką popularnością?

Przeprowadzone badania nad składem jagód acai wskazują, że nie ma na świecie wielu owoców, które pod względem wartości odżywczych mogłyby z nimi konkurować. Właśnie dlatego acai jest zaliczane do tzw. superfoods, czyli żywności, która w swoim składzie zawiera wyjątkowo cenne dla organizmu człowieka składniki.

 

Tabela 1. Wartość energetyczna i zawartość wybranych składników odżywczych w jagodzie acai (źródło 1).

Składnik	Zawartość (w 100 g s.m.)
Wartość energetyczna Tłuszcz całkowity Suma węglowodanów  Błonnik pokarmowy Cukry proste Białko (F = 6,25) Witamina A β-Karoten Witamina C Wapń Żelazo Popiół	533,9 kcal 32,5 g 52,2 g 44,2 g 1,3 g 8,1 g 1002 IU < 5,0 IU < 0,1 mg 260,0 mg 4,4 mg 3,8 g

 

Owoce acai wyróżniają się obecnością w składzie chemicznym białka o wysokiej wartości biologicznej, zawierającego wszystkie aminokwasy egzogenne w zalecanych proporcjach. 

 

Tabela 2. Skład aminokwasowy białka jagody acai (źródło 1).

Aminokwas	Zawartość [%]
Kwas asparginowy Treonina Seryna Kwas glutaminowy Glicyna Alanina Walina Metionina Izoleucyna Leucyna Tyrozyna Fenyloalanina Lizyna Histydyna Arginina Prolina Hydroksyprolina Cystyna Tryptofan Suma	0,83 0,31 0,32 0,80 0,39 0,46 0,51 0,12 0,38 0,65 0,29 0,43 0,43 0,17 0,42 0,53 < 0,01 0,18 0,13 7,59

 

Spośród lipidów, które wchodzą w skład jagód acai są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwas linolowy (12,5%). Należy dodać, że poziom kwasów tłuszczowych w acai jest zbliżony do ich ilości w oleju z oliwek, przy czym uwagę zwraca wysoka zawartość kwasu oleinowego (56%). Ponadto w składzie pulpy z acai znajduje się 1180 mg/kg wapnia, jagoda ta jest również bogata również w błonnik pokarmowy. Owoce acai są najbogatszym źródłem substancji przeciwutleniających wśród owoców. Charakteryzują się nie tylko bardzo wysoką zawartością tych związków, ale także ich różnorodnością; obecne w jej składzie są związki fenolowe, w tym antocyjany, a także bioflawonoidy i fitosterole. Zawartość β-sitosterolu w liofilizacie z acai wynosi około 0,44 mg/g s.m., a sigmasterolu – 0,04 mg/g s.m.

Całkowita zawartość związków fenolowych w owocach acai jest wysoka i wynosi 328 mg/100 g. Spośród antocyjanów uwagę zwraca wyższy aniżeli w innych owocach poziom cyjanidyny i jej pochodnych, przy czym dominuje 3-glukozyd cyjanidyny (jego zawartość w miąższu wynosi około 1040 mg/l).

 

Tabela 3. Zawartość antocyjanów i polifenoli w moszczu z jagody acai (źródło 1).

Składnik	Zawartość w świeżej masie (mg/L)
3-Glukozyd cyjanidyny 3-Glukozyd pelargonidyny Kwas ferulowy (-)-Epikatechina Kwas p-hydroksybenzoesowy Kwas galusowy Kwas protokatechowy (+)-Katechina Kwas elagowy Kwas wanilinowy Kwas p-kumarowy Pochodna kwasu galusowego-1 Pochodna kwasu galusowego-2 Pochodna kwasu galusowego-3 Pochodna kwasu galusowego-4 Pochodna kwasu galusowego-5 Pochodna kwasu elagowego	1040 ± 58,2 74,4 ± 2,90 212 ± 5,29 129 ± 3,28 80,5 ± 2,00 64,5 ± 1,64 64,4 ± 1,64 60,8 ± 0,98 55,4 ± 1,39 33,2 ± 1,39 17,1 ± 1,23 47,3 ±1,40 18,4 ± 0,89 17,3 ± 1,25 13,3 ± 0,96 3,9 ± 0,18 19,5 ± 0,40

 

Całkowita zawartość substancji o działaniu przeciwutleniającym w owocach acai jest 33-krotnie większa od tej w czerwonych winogronach, czy też czerwonym winie. Potencjał antyoksydacyjny liofilizatu tej jagody wynosi 1026 jednostek ORAC (ang. Oxygen Radical Absorbent Capacity). Jest to najwyższy poziom ORAC, jaki kiedykolwiek stwierdzono w naturalnym produkcie, stąd własnie zaliczenie jagód acai do tzw. superfoods. Dla porównania, potencjał antyoksydacyjny żurawiny i dzikich czarnych ostrężyn, dotąd uznawany za najwyższy, stanowi zaledwie 1/3 wartości stwierdzonej dla acai. Warto dodać, że zdaniem niektórych autorów jagoda acai zawiera ponad 50 niezidentyfikowanych dotąd substancji, które nie występują w innych owocach.

Właściwości zdrowotne jagód acai

Korzyści dla zdrowia wynikających ze spożywania jagody i jej przetworów (np. koncentrat) jest wiele. Wynikają one w pierwszej kolejności z wysokiego potencjału przeciwutleniającego tej jagody, a więc zdolności do usuwania wolnych rodników. Aktywne przeciwutleniacze znajdujące się w produktach wytworzonych z jagody acai wzmacniają potencjał antyoksydacyjny naszego organizmu, a tym samym jego odporność. Odpowiedni poziom pobranych z dietą związków o właściwościach przeciwutleniających stymuluje procesy immunologiczne i wzmaga możliwości obronne samej komórki.

Wiadomo, że wolne rodniki są czynnikiem powodującym wiele chorób przewlekłych niezakaźnych (cywilizacyjnych), takich jak choroba niedokrwienna serca, artretyzm, nowotwory. Wolne rodniki są też głównym powodem procesu starzenia się komórek, tkanek, a tym samym naszego organizmu. Badania naukowe potwierdziły, że spożywanie owoców o wysokim potencjale przeciwutleniającym hamuje proces starzenia się organizmu. Uważa się również, że jagoda acai charakteryzuje się właściwościami hamującymi rozwój komórek nowotworowych, a nawet wspomagającymi walkę z rakiem. Z jednej strony przeciwutleniacze o wysokiej aktywności neutralizują wolne rodniki zanim te zdążą uszkodzić DNA komórek naszego organizmu, z drugiej zaś ze względu na działanie ochronne na DNA jądrowe oraz mitochondrialne, zapobiegają mutacjom komórek.

Badania na in vitro wykazały, że wyciąg z jagody acai niszczy od 35 do 86% komórek nowotworowych (w zależności od rodzaju ekstraktu i jego stężenia) wywołujących białaczkę w ciągu 24 godz. doświadczenia. Badania wykazały również, że rozpuszczalne w wodzie przeciwutleniacze po przedostaniu się do komórki nie tylko inaktywują wolne rodniki, ale także wywierają inne korzystne działania, począwszy od niszczenia bakterii Escherichia coli w układzie moczowym, aż do wzrostu efektywności wytwarzania witaminy D w skórze pod wpływem promieni słonecznych. W jagodach acai znajdują się również takie substancje, jak flawony, flawonoidy oraz izoflawonoidy, które niszczą lub hamują rozwój bakterii i wirusów. Potwierdzono, że substancje przeciwutleniające występujące w owocu acai są bardzo szybko wchłaniane do krwiobiegu, regulują zatem ciśnienie tętnicze.

Olej z acai zawiera aktywne związki fitochemiczne, w tym fitosterydy wspomagające procesy regulacji (obniżenia) poziomu cholesterolu we krwi. Koncentrat otrzymany z acai spowalnia powstawanie złogów cholesterolu, dzięki oczyszczającemu działaniu polifenoli. Wiele związków biologicznie aktywnych znajdujących się w owocach acai działa przeciwzawałowo, wzmacnia mięsień serca oraz ściany naczyń krwionośnych. Kolejną korzystną właściwością jagody acai jest wspieranie regulacji poziomu glukozy we krwi. Badania wykazały ponadto, że jagoda acai, ze względu na duże zawartości zeaksantyny i luteiny, wykazuje działanie ochronne na wzrok, może także przyczyniać się do hamowania degeneracji rogówki oka i katarakty. Związki fenolowe zawarte w soku acai działają korzystnie także na procesy trawienne w organizmie. Polifenole zapobiegają chorobie wrzodowej, refluksowi, wspierają również procesy usuwania toksyn z organizmu.

Owoce acai a odchudzanie

Pomimo ogromu pozytywnych skutków działania jagód acai na organizm sławę i olbrzymią popularność przyniosło im dopiero odkrycie ich działania wspomagającego odchudzanie. Kuracje odchudzające z zastosowaniem tych owoców stosowane są przez gwiazdy na całym świecie. Przykładem może tu być Oprah Winfrey, znana amerykańska dziennikarka i celebrytka, która wykorzystywała jagody w procesie odchudzania. Pytanie zatem jak acai wpływają na odchudzanie?

Jagody acai zawierają duże ilości błonnika (16,9 g w 100 g), zwiększają tempo przemiany materii i usprawniają proces trawienia. Ich spożywanie daje długotrwałe uczucie sytości, a tym samym pomaga kontrolować i stopniowo ograniczać ilość spożywanych kalorii. Jednak wbrew obiegowej opinii, nie są "lekiem" na otyłość, ponieważ, w przeciwieństwie do innych owoców, są dość kaloryczne (100 g = 80 kalorii). W związku z tym, jedzone w umiarkowanych ilościach, mogą jedynie wspomóc proces odchudzania. Nie działają jednak w odosobnieniu i wymagają połączenia z dietą lub zwiększoną aktywnością fizyczną.

Podsumowanie

Jagody acai są jednym z najzdrowszych pokarmów naturalnych na świecie. Ich prozdrowotne działanie na różne układy naszego organizmu trudno zliczyć i zdecydowanie warto wprowadzić je do swojej codziennej diety. Można je również stosować jako wsparcie w procesie odchudzania. 

Bibliografia:

1. Ewa Cieślik, Kinga Topolska - Skład chemiczny i właściwości funkcjonalne jagody acai (Euterpe oleracea Mart.), Borgis - Postępy Fitoterapii 3/2012, s. 188-191
2. http://www.poradnikzdrowie.pl/diety/suplementy/jagody-acai-nie-tylko-na-odchudzanie-wlasciwosci-zdrowotne-_39134.html
3. http://www.poradnikzdrowie.pl/diety/suplementy/jagody-acai-nie-tylko-na-odchudzanie-wlasciwosci-zdrowotne-_39134.html

 

Produkty zawierające jagody acai lub wyciągi z owoców znaleźć można w naszym sklepie: www.natura-akacka.pl Poniżej przedstawiamy kilka z nich:

1. Super ACAI firmy Solgar
2. Acai 500 mg ekstrakt firmy Now Foods
3. A-Z Acai 350 mg ekstrakt firmy A-Z Medica
4. A-Z Acai Plus 950 ml sok firmy A-Z Medica
5. Acai slim 100 g firmy AMC Pharma