Vilcacora (Uncaria tomentosa) znana również pod nazwą koci pazur, czy czepota puszysta to znane na całym świecie pnącze występujące w Azji, Afryce oraz w Ameryce Południowej. Właściwości lecznicze tej rośliny sprawiły, że była ona wykorzystywana w tradycyjnej medycynie plemion indiańskich. Obecnie vilcacora powraca do łask i stała się przedmiotem wielu badań klinicznych, które miały sprawdzić jej przydatność w profilaktyce i leczeniu chorób nowotworowych.
Uncaria tomentosa ma niewielkie żółto-białe kwiaty zaś samo pnącze osiąga nawet 30 m długości. Tradycyjnie w medycynie andyjskiej z kory przyrządzany jest wywar lub napar, w celach leczniczych stosuje się również korzeni, a nawet liście. Indianie Ashaninka z Peru stosują Vilcacorę w leczeniu astmy, zapalenia dróg moczowych, reumatyzmu i bólów kości, a także do wspomagania gojenia głębokich ran, po porodzie, przy wrzodach żołądka, w różnych infekcjach i stanach zapalnych oraz przy leczeniu raka. Niektóre plemiona indiańskie używały korzeni tej rośliny jako środka antykoncepcyjnego, ale potrzebny jest do tego celu zatężony wywar z 5-6 kg korzeni. Pity po 1 filiżance w trakcie miesiączki przez 3 kolejne cykle zapewnia podobno bezpłodność przez 3-4 lata. Liczne zastosowania tej rośliny w tradycyjnej medycynie peruwiańskiej spowodowały duże zainteresowanie nią w wielu krajach na świecie i jej nadmierną eksploatację ze stanowisk naturalnych. Obecnie surowiec pochodzi głównie z plantacji.
W naturalnym środowisku czepota puszysta (Uncaria tomentosa) występuje w dwóch modyfikacjach chemicznych, które zależą od bliżej jeszcze nie określonych wpływów otoczenia. Rośliny te gromadzą w swoich korzeniach albo alkaloidy oksyndolowe pentacykliczne stosowane w lecznictwie, albo tetracykliczne alkaloidy oksyndolowe, które nie są przydatne do celów terpeutycznych. Do celów farmaceutycznych zbierane są korzenie czepoty puszystej wyłącznie odmiany pentacyklicznej, które suszy się w warunkach naturalnych. W lecznictwie ludowym Ameryki bywa też stosowana jej kora.
Badania naukowe korzeni czepoty puszystej zapoczątkował w Austrii w 1974 r. Klaus Keplinger, który razem z grupą swoich współpracowników przeprowadził pierwsze wnikliwe badania farmakognostyczne, biologiczne i chemiczne. Opierając się na osiągnięciach lecznictwa ludowego indiańskich uzdrowicieli w Peru, wyjaśnił naukowo wiele ich pilnie dotąd strzeżonych tajemnic. Keplinger otrzymał w lipcu 1989 r. pierwszy amerykański patent, a w rok później drugi na uzyskiwanie alkaloidów z korzeni vilcacory.
W korzeniu vilcacory, odmiany zawierającej pentacykliczne alkaloidy oksyndolowe zaobserwowano obecność między innymi takich substancji czynnych, jak: speciofilina, mitrafilina, unkaryna F, pteropodyna, izomitrafilina i izopteropodyna, w łącznej koncentracji od 0,5 do 3,0 proc. W nieznacznych ilościach znaleziono w korzeniu również alkaloid indolowy - akuamiginę, która stanowi główny składnik młodych liści i pędów tej rośliny. Natomiast w korzeniu odmiany tetracyklicznej występują przede wszystkim izorynchofilina i rynchofilina. W małych ilościach są izokorynokseina i korynokseina oraz alkaloidy indolowe - hirsutyna i dihydrokorynanteina. W liściach i pędach czepoty puszystej stwierdzono też hirsuteinę oraz niektóre N-oksydy, a także glikozydy kwasu chinowinowego, wielohydroksylowe triterpeny, steroidy, jak: betasitosterol, kampesterol, stigmasterol oraz inne związki, jak epikatechina i procyjanidyna.
O terapeutycznym działaniu vilcacory decydują cztery pentacykliczne alkaloidy oksyndolowe tego gatunku, a zwłaszcza izopteropodyna, która zwiększa fagocytozę, czyli proces wychwytywania, pochłaniania i trawienia przez leukocyty i makrofagi szkodliwych drobnoustrojów oraz obcych cząstek wnikających do organizmu. Sprawiają one zatem, że zwiększona jest odporność organizmu i zabezpieczenie przed infekcjami. Wpływają również na wzmożony przyrost limfocytów T i B i hamują wzrost wirusowo zmienionych chłoniaków i komórek białaczkowych, jednak nie osłabiają ich żywotności. Z kolei sitosterol zmniejsza stężenie cholesterolu w osoczu krwi, glikozydy kwasu chinowinowego wykazują działanie przeciwwirusowe, epikatechina przeciwzapalne i hipoglikemiczne, zaś katechina ułatwia regenerację komórek wątroby. Jej pochodne uszczelniają ściany włosowatych naczyń krwionośnych i usprawniają funkcjonowanie układu krążenia. Hamują także powstawanie wolnych rodników tlenowych i zapobiegają nowotworom. Alkaloidy oksyndolowe tetracykliczne, szczególnie rynchofilina, hamują agregację, czyli sklejanie się płytek krwi i zapobiegają zakrzepicy, jak również wpływają na obniżenie ciśnienia krwi. W większych dawkach wykazują silnie sedatywnie działanie i wywierają niekorzystny wpływ na układ krążenia. Nawet niewielka ich zawartość niweczy działanie pentacyklicznych alkaloidów oksyndolowych.
Zastosowanie Vilcacory w ziołolecznictwie
Dotychczas zostało opublikowanych wiele prac dotyczących zastosowań leczniczych Vilcacory oraz występujących w niej substancji czynnych. Jej właściwości zostały przebadane klinicznie w wielu krajach, przykładowo badania przeprowadzone w Moskwie trwały 6 lat i wykazały, że ekstrakt Vilcacory działa immunostymulująco i immunomodulująco, może być zatem przydatny w profilaktyce i leczeniu chorób nowotworowych. Czasopismo „Hagers Handbuch der Pharmazeutischen Praxis” klasyfikuje wyciąg z Uncaria tomentosa jako substancję o właściwościach cytostatycznych, przeciwwirusowych, przeciwobrzękowych, antymutagennych, regulujących aktywność centralnego układu nerwowego i stymulujących fagocytozę. Z tego właśnie względu Vilcacora jest stosowana zarówno w profilaktyce, jak i we wspomaganiu leczenia wielu chorób o podłożu immunologicznym.
Ze względu na walory smakowe wyciągi z Vilcacory stosowane są również jako dietetyczny środek spożywczy zwiększający łaknienie i usprawniający funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Działa również ochronnie na śluzówkę przewodu pokarmowego. Cenne przeciwzapalne i przeciwwolnorodnikowe właściwości tej rośliny wykorzystywane są nawet w przemyśle kosmetycznym do produkcji kremów, balsamów i mydeł oraz szamponów i odżywek do włosów.
Wskazania i przeciwwskazania:
W przypadku ogólnego działania immunostymulującego lekarze stosujący leki ziołowe zalecają 500 mg do 1g ekstraktu dziennie w postaci tabletek lub kapsułek. Jako pomoc przy leczeniu artretyzmu i problemów z układem pokarmowym stosuje się 5 g dziennie. Można pić wywar z kory, podobnie jak to robią Indianie (0,5-1 filiżanki dziennie).
Badania nad wzmocnieniem systemu immunologicznego przez wodne ekstrakty z Vilcacory dowiodły braku toksyczności ostrej i przewlekłej. Należy jednak ostrożnie dawkować preparaty działające na układ immunologiczny. Przy pewnej dawce rzeczywiście dają efekt immunostymulujący, ale przy większej może zachodzić immunosupresja. Powstają wtedy choroby z autoagresji. Nie ma badań na ludziach precyzyjnie określających taką granicę nawet dla standaryzowanych preparatów Uncaria tomentosa. Nie powinny go stosować kobiety pragnące zajść w ciążę, aczkolwiek dawka działająca antykoncepcyjnie jest wysoka. Ekstrakt zmniejsza agregację płytek krwi i działa rozcieńczająco na krew, nie powinno się go stosować przed zabiegiem chirurgicznym czy w połączeniu z lekami o podobnym działaniu.
Bibliografia:
- Grodecka M., Vilcacora – geniusz wśród roślin,
- Hojden B., Uncaria tomentosa – cenny gatunek w immunoterapii,
- Joroniewski W., Koci pazur – atrakcyjna roślina lecznicza z Ameryki,
- Koci pazur – cudowne zioło z lasów deszczowych nad Amazonką
- Ziołolecznictwo amazońskie i andyjskie, pod red. K. Żurowskiej, Gdańsk 2001
- http://naukadlazdrowia.pl/koci-pazur-badania-leczniczych-wlasciwosci-vilcacory/
- http://rme.cbr.net.pl/archiwum/listopad-grudzie-nr-52/166-zioowy-zaktek/396-vilcacora-yciodajne-zioa-amazonii.html
Produkty zawierające czystą Vilcacorę, lub wyciągi z tej rośliny znajdziesz w naszym sklepie www.natura-akacka.pl Poniżej przedstawiamy kilka z nich:
- Vilcacora 2020 UNO 60 kapsułek (AMC Pharma)
- Vilcacora 3000 kapsułki (AMC Pharma)
- Vilcacora profilaktyczna 90 kapsułek (AMC Pharma)
- Vilcacora® plus Chrząstka rekina (AZ Medica)
- Vilcacora® wyciąg płynny standaryzowany 60 ml (AZ Medica)
- Cats Claw 250 kapsułek (NOW Foods)